Is de bouwwereld klaar voor de Wkb?

[Update Juni 2023]

Kwaliteitsborger Alphaplan werkt met Ed Controls voor het vastleggen van de bewijslast voor de Wkb. Alphaplan ontwikkelt zelf inspectieprotocollen op basis van KiK en zet deze in Ed Controls klaar voor de aannemers. Alphaplan werkt volgens KiK / BRL 5019. Aangezien de eisen vanuit de BRL behoorlijk streng zijn, voldoen deze auditlijsten ook voor het SWK instrument. (Dat moet de betreffende aannemer voor de zekerheid nog wel even bij de instrumenthouder SWK nagaan).

In het kwaliteitborgingsplan kunnen aanvullende eisen worden gesteld i.v.m. aandachtspunten / aan te leveren bewijslast e.d. Per project kunnen de auditlijsten met deze aanvullingen project specifiek worden gemaakt. Alphaplan helpt daar graag bij.
Heeft een aannemer zelf als al auditlijsten, die in het werk worden ingevuld? De vragen uit de auditlijsten van Alphaplan kunnen (handmatig) worden toegevoegd, zodat er 1 samengevoegde lijst ontstaat. Wel zo overzichtelijk in de uitvoering. De accountmanager van Ed Controls kan hierbij helpen.

De datum waarop de Wkb in werking treedt nadert snel. De invoering van deze Wet kwaliteitsborging is meerdere keren uitgesteld. Toch zijn veel partijen die vergunningaanvragen doen, zoals aannemers en opdrachtgevers, er nog niet klaar voor. Het is twee voor twaalf. Hierover spreken we met Rico Vermeij van Alphaplan uit Alphen aan den Rijn. “Het is echt een grote omslag.”

Al vanaf 2006 staat kwaliteitsborging op de agenda bij Alphaplan. “Het hing toen al in de lucht”, vertelt Vermeij. “In 2018 ging ik mij, samen met collega Martin Overmeer, echt in het onderwerp verdiepen. Wij hebben een training bij Berghauser Pont gevolgd specifiek over de Wkb, en in 2020 behaalden wij ons BRL 5019 certificaat. Op basis van onze kennis van de wet bieden wij kwaliteitsborging aan als aparte dienst.”

Gemakkelijker

Vermeij legt uit dat hun afdeling Inspectie en Toezicht de applicatie Ed Controls gebruikt voor het vastleggen van de bewijslast. “Via audits en tickets verzamelen onze kwaliteitstoezichthouders in deze tool de benodigde bewijslast die aantoont dat alles volgens het contract wordt uitgevoerd. Hiermee kan een en ander gemakkelijk worden geregistreerd en uitgewisseld met de uitvoerende partijen. De Wkb schrijft voor dat de aannemer bewijslasten moet aanleveren en dat de kwaliteitsborger tijdens de uitvoering één of meer inspectiemomenten doet. De aannemer moet aan de hand van de verzamelde bewijslast aantonen dat hij bouwt volgens de verstrekte vergunning en het goedgekeurde borgingsplan. Omdat de processen van het verzamelen en aanleveren van die bewijslast in KiK nog niet goed op elkaar aansluiten, zijn wij gaan experimenteren met Ed Controls. Om het voor de aannemer gemakkelijker te maken, hebben we inspectieprotocollen ontwikkeld. Die hebben wij in Ed Controls geïmplementeerd via zogenaamde ‘Templates’. Hiermee kunnen onze klanten de bewijslast eenvoudiger verzamelen en aanleveren via zogeheten ‘Audits’. Wij kunnen hen de rechten geven om in dit systeem te werken en als een bouwbedrijf zelf al met deze app werkt, kunnen wij de benodigde regels toevoegen in hun inspectieprotocol.”

“Om het gemakkelijker te maken, hebben we onze inspectieprotocollen in Ed Controls geïmplementeerd”

Koppeling met KiK

Anders dan in het verleden komt de bewijslast niet langer als aparte bestanden binnen in de mail. Kortom, het verzamelen, archiveren en coderen is een stuk eenvoudiger geworden. Binnen het inspectieprotocol valideren de mensen van Alphaplan de binnengekomen bewijslast totdat alle tickets op groen staan. Toch heeft Vermeij nog de nodige wensen. “Het zou mooi zijn als de pdf’s uit de audit-module van Ed Controls gekoppeld waren aan het KiK-format. We kunnen de verzamelde bewijslast na validatie nu nog niet automatisch uploaden naar het KiK-rapport. Eerst moeten we apart een mappenstructuur aanleggen met daarin de coderingen van de bewijslast, zoals codering 01 voor de fundering of 02 voor de wanden enzovoort. Dit moeten we er nu nog zelf handmatig inzetten, zodat iedere codering op de juiste positie in KiK wordt verwerkt. Daarom dringen we er bij Dutchview, de makers van de app, erop aan om net zo’n koppeling te maken als voor het instrument van Woningborg. Ik heb begrepen dat hieraan wordt gewerkt.”

Goede vorderingen

Met diverse klanten werkt Alphaplan al op de hierboven beschreven manier. Zo houdt De Vries en Verburg uit Stolwijk hun eigen Ed Controls audits. “Wij hebben in hun projectomgeving van Ed Controls, toegevoegd wat wij aan extra bewijslast nodig hebben voor KiK”, vertelt Vermeij. “Bij hen is deze manier van werken al vanzelfsprekend. Wij ontvangen dagelijks nieuwe bewijslasten om te valideren. Zij zijn zonder meer klaar om vanaf 1 januari op de nieuwe manier te werken.”

Ook voor een andere klant, Van Panhuis Bouw uit Ermelo, ontwikkelde Alphaplan een protocol, zodat ook zij via Ed Controls de bewijslast kunnen aanleveren. “Ze maken absoluut goede vorderingen op dit gebied”, aldus Vermeij. “Toch is het voor hen nog even wennen, maar er wordt steeds meer en beter vastgelegd. Helaas is dat bij veel aannemers, met name de kleinere partijen, nog niet het geval. Velen ervaren ons inspectieprotocol, of die hele Wkb, als bemoeizuchtig. Wij proberen dan uit te leggen dat wij hen niet gaan vertellen hoe ze moeten bouwen, maar dat ze moeten kunnen aantonen dat wat ze aanleveren overeenkomt met wat er is afgesproken.”

Het maakt Vermeij in principe niet uit welke tool een bouwbedrijf gebruikt om bewijslast te vergaren en te delen. “Omdat wij zelf gemakkelijk werken met Ed Controls kunnen wij onze klanten gemakkelijk de rechten geven om daarin te werken. Ze hebben dan direct het juiste inspectieprotocol en kunnen dan relatief snel voldoen aan de Wkb.”

Kennissessies

Nu 1 januari 2023 nadert, baart deze situatie enige zorg. Veel aannemers, adviseurs en opdrachtgevers zijn zich er nog onvoldoende van bewust dat ze de bewijslast die de instrumenten voorschrijven moeten verzamelen. Mede daarom organiseert Alphaplan kennissessies. “Wij willen partijen goed informeren over wat hen te wachten staat met de Wkb”, legt Vermeij uit. “Deze bijeenkomsten zijn vooral bedoeld voor aanvragers van de omgevingsvergunning, zoals architecten, aannemer, onderaannemers, zzp’ers en opdrachtgevers. Het wordt straks echt anders. Wie nu nog niet werkt met kwaliteitsbewaking heeft daar straks als het verplicht is een zware dobber aan. Ze zijn het niet gewend en door de waan van de dag komen ze er niet of nauwelijks aan toe. Ook voor veel gemeentes is het twee voor twaalf.”

De kennissessies bevatten praktijkvoorbeelden. Vermeij: “Als de vergunning bijvoorbeeld zegt dat er isolatieplaten met een Rc-waarde van 4,2 worden gebruikt, is het niet raadzaam om goedkopere platen met een Rc-waarde van 3,8 te plaatsen. Je moet dan namelijk kunnen aantonen dat de geleverde kwaliteit minimaal gelijkwaardig is aan wat er is beloofd. We vertellen iets over de applicatie en onze werkmethodiek. Er is veel animo voor de kennissessies, dus misschien plannen we er nog één of twee extra in.”

Kijk voor de actuele informatie over de kennissessies van Alphaplan op: https://alphaplan.nl/wonen/gratis-kennissessie-over-de-wkb/

Eindverklaring

Wie straks nog op de ouderwetse manier werkt, kan best last krijgen met die nieuwe wet. Wie niet op basis van het goedgekeurde kwaliteitsborgingsplan kan aantonen dat hij volgens dit plan bouwt, loopt het risico dat hij geen eindverklaring krijgt. Die heb je nodig om een woning of bedrijfspand in gebruik te kunnen nemen. Het gebouw voldoet dan officieel niet aan de kwaliteitsborging. “Dat hoeft uiteraard niet te betekenen dat iets een bouwval is of levensgevaarlijk”, legt Vermeij uit. “Die eindverklaring kan bijvoorbeeld niet worden afgegeven omdat de brandmelders ontbreken. Zoiets is vrij snel en eenvoudig te verhelpen. Wanneer jouw vergunning stelt dat je woningen oplevert zonder gas, dan moeten de gemaakte berekeningen voor voorzieningen als een warmtepomp en isolaties gelijkwaardig zijn aan wat er wordt gerealiseerd. Als je dat tijdens de inspectie of met bewijslasten niet kan aantonen, dan kan dat echt vervelend worden. Een ander voorbeeld: er staat op de berekening en de tekening een geïsoleerde fundering. Die moet dus worden gestort in een geïsoleerde kist. Als deze in de praktijk toch op de traditionele manier is gestort, betekent dat warmteverlies wat mindere kwaliteit is dan overeengekomen in de vergunning. Zolang je geen bewijslast hebt die aantoont dat de traditionele bekisting gelijkwaardig is, kan de eindverklaring niet worden afgegeven.”

“Wie niet kan aantonen volgens het goedgekeurde borgingsplan te bouwen, loopt het risico geen eindverklaring te krijgen”

Tot slot spreekt Vermeij de hoop uit dat de overheid snel het voortouw zal nemen om de kwaliteitsborging uniform te maken. “Op dit moment ontstaan er met de verschillende kwaliteitsborgers en instrumenten losse eilandjes, wat weinig overzichtelijk is. Hoe mooi zou het zijn als we het overal op dezelfde manier gaan doen. Daarnaast bestaat het risico dat de kwaliteitsborgers met elkaar in concurrentie gaan. Dat helpt niet om de focus te houden op waar het uiteindelijk om gaat: gedegen kwaliteit in de bouw.”

Alphaplan

Het onafhankelijke adviesbureau Alphaplan – onderdeel van ESG | Tech – begeleidt al langer dan 45 jaar projecten in de woning- en utiliteitsbouw. Dat omvat bouwvoorbereiding en -begeleiding zoals het maken van tekeningen, begrotingen en berekeningen, het verzorgen van de aanvraag van een omgevingsvergunning, het houden van inspecties en toezicht in alle vormen en maten. Er werken 70 mensen bij Alphaplan en dat aantal groeit nog steeds. Rico Vermeij vat het bedrijf treffend samen: “Wij doen alles wat te maken heeft met bouwen, behalve het bouwen zelf”.